İnce Memed ( I-II-III-IV )

İnce Memed ( I-II-III-IV )

Yakın bir süre önce kaybettiğimiz değerli yazar Yaşar Kemal'in en önemli yapıtıdır İnce Memed. Yaşar Kemal Türk edebiyatına sunulmuş bir armağan gibidir, eşsiz ve özgün diliyle konu edindiği öyküler ölümsüz ve zamansızdır. İnce Memed 32 yıl gibi uzun bir süreçte dört kitaplık bir seri halinde yayınlanmıştır ve birçok dile çevrilerek milyonlarca adet satılmıştır. İlk ve son kitap arasında geçen süre Yaşar Kemal'in toplumsal olaylara olan bakışını ve gelişimini de yansıtır aslında. Cumhuriyet sonrası dönem anlatması bakımından o dönem halkın yaşadığı zorluklar, fakirlik ve o dönemin ekonomik ve kültürel sancıları Yaşar Kemal'in kendine özgü diliyle şekillenir.

Öykü Dikenlikdüzü köyünden İnce Memed adlı bir delikanlı ve yaşadığı olaylar çerçevesinde ilerler. Güneydoğu bölgesinde hüküm süren katı ağalık düzeni ile birlikte bütün otoriter düzenler eleştirilir. Romanda İnce Memed ilk gençlik yıllarında ırgatlığını yaptığı  Abdi ağa'nın kendisine ve annesine yaptığı eziyetlere dayanamayarak köyünden kaçarak zamanla ağalık düzeni karşısında halkın savunucusu haline gelir. Eşkıya olduğu sıralarda sevdiği kadın olan Hatça'nın ve annesinin Abdi ağa tarafından öldürülmesiyle baskıcı güce karşı duyduğu kin bir yandan da intikam güdüsüyle de beslenir. Abdi ağaya karşı savaşırken aslında halkı sömüren kapitalist tek gücün kendi ağası veya ağalık sisteminin olmadığı fakat demokrat devlet düzeninin de aynı haksızlığa karşı durmamak kaydıyla aslında suçlu olduğu yargısına ulaşır. İnce Memed'e göre haksızlığa karşı durmamak da en azından haksızlık yapmak kadar suçtur. Bu nedenle de o savaşmayı seçmiştir.

Romanda aynı zamanda bölgenin başındaki illet sıtma hastalığı da işleniyor. Pirinç yetiştiriciliği sayesinde geçimini sağlayan halk arazinin bataklık olmasından kaynaklı sıtma hastalığı ile yaygın bir şekilde rahatsızlanıyor. Fakat, üzerlerindeki sömürücü gücün iktidarı yüzünden en basit alınacak önlemler (uyurken yatağa geçirilecek zıbınlık gibi) dahi zaruri görülüyor. İnsanlar çocuklarının kendilerinin öleceklerini bile bile bölgeyi terk edemiyorlar ve çalışmaya mecburlar.

Yaşar Kemal'in tam bir doğa yazarı olduğunu ben ilk İnce Memed ile keşfetmiştim. Torosların güzelliği, mis kokulu toprak, rengarenk çiçekler gökyüzünde boylu boyunca uzanan bulutlar ve sıcak güneşi onun ağzından dinlemek büyük keyif verir insana.  İnce Memed serisinin son kitabını, uzun bir kitaptır,  bundan 6 yıl önce bir solukta bitirmiştim. İlk 3 kitabı da zira öyleydi benim için. Dizi izlercisize merakla ve öfkeyle okuduğum kitaplar arasındadırlar. İnce Memed ile düşünür, süregelen düzene kızar, haksızlığa karşı durur, aşık olur sever ana hasreti çekersiniz. O günkü duygularımı hala hissediyorum. Kitabın üzerinizde bıraktığı etki de zaten öyle çabuk geçecek cinsten değil.